बिर्ला ओपन माइंड्स एज्युकेशन प्रा. लि.: निरवान बिर्ला यांची एक पुढाकार, जी शिक्षणातील दरी मिटवण्याचे आणि भविष्यातील शिक्षणाची दिशा ठरवण्याचे काम करते

आज शिक्षण पारंपरिक वर्गखोल्यांमधून ऑनलाइन आणि हायब्रीड मॉडेलकडे झपाट्याने वळत आहे. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना अधिक लवचिकता आणि जागा-वेळेच्या मर्यादांपासून मुक्त शिकण्याची संधी मिळते आहे. हा बदल शिक्षण अधिक लोकसुलभ बनवत आहे आणि वय, स्थळ आणि वेळ यांसारख्या अडथळ्यांना दूर करत विविध प्रकारच्या शिकण्याच्या संधी उपलब्ध करून देतो.

यासोबतच, शिक्षणात आता फक्त अभ्यासक्रमावर लक्ष केंद्रित न करता, विद्यार्थ्यांमध्ये सॉफ्ट स्किल्स आणि सर्वांगीण व्यक्तिमत्वाचा विकास करण्यावर भर दिला जात आहे.  या बदलत्या पार्श्वभूमीत, शैक्षणिक संस्थांची भूमिका अधिक महत्त्वाची झाली आहे—त्या केवळ आजचे ट्रेंड्स ठरवत नाहीत, तर विद्यार्थ्यांचे भविष्यही आकार देतात.

बिर्ला कुटुंब हे अनेक पिढ्यांपासून भारताच्या औद्योगिक आणि सामाजिक रचनेचा अविभाज्य भाग राहिले आहे आणि शिक्षणातील उत्कृष्टतेचे प्रतीक मानले जाते. यशोवर्धन बिर्ला यांनी स्थापन केलेली बिर्ला ओपन माइंड्स एज्युकेशन प्रा. लि. (यश बिर्ला समूहाचा भाग) भारतातील शिक्षण परिवर्तनाच्या अग्रभागी आहे. ही संस्था बालशिक्षणापासून उच्च शिक्षणापर्यंत, तांत्रिक आणि व्यावसायिक प्रशिक्षणासह, सर्वसमावेशक शिक्षण पुरवण्यासाठी कार्यरत आहे.

 बिर्ला ओपन माइंड्स केवळ शिक्षण देत नाही, तर विद्यार्थ्यांसाठी वैयक्तिक गरजांनुसार मदतीची रचना करते आणि एक दृढ सामुदायिक भावना निर्माण करते. समाज, अर्थव्यवस्था आणि पर्यावरण यांच्याबद्दल जागरूकता निर्माण करून, संवेदनशील आणि जबाबदार जागतिक नागरिक घडवणे हेच यामागील मुख्य उद्दिष्ट आहे.

ते अशा भविष्यासाठी काम करत आहेत जिथे प्रत्येकाला दर्जेदार शिक्षण सहज उपलब्ध होईल. त्यांच्या नाविन्यपूर्ण शैक्षणिक उपाययोजनांचा उद्देश आहे लोकांची क्षमता खुली करणे, आयुष्य अधिक अर्थपूर्ण बनवणे आणि शिक्षण क्षेत्रात सकारात्मक बदल घडवणे.

त्यांची दृष्टी आहे—जगभरात शिक्षण क्रांतीचे नेतृत्व करणे, असे उपाय विकसित करणे जे सर्वांपर्यंत पोहोचू शकतील, रंजक असतील आणि परिणामकारक असतील आणि जे जागतिक शिक्षणाचे भविष्य घडवतील.

वैयक्तिक गरजांसाठी सर्वसमावेशक शैक्षणिक सोल्युशन्स 

बिर्ला ओपन माइंड्स एज्युकेशन प्रा. लि. बालशिक्षणापासून K-12 शालेय शिक्षणापर्यंत, जगभरातील विद्यार्थ्यांसाठी सर्वसमावेशक शैक्षणिक उपाय पुरवते.  त्यांचा K-12 फ्रँचायझी मॉडेल अत्यंत कुशल आणि नाविन्यपूर्ण विचार करणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे घडवणीकडे लक्ष केंद्रीत करतो.  त्यांचा मुख्य उद्देश प्रगत, काळानुरूप अभ्यासक्रम डिझाइन करणे आहे, जे शाळांच्या नेटवर्कला आधार देईल.

बिर्ला ब्रेनिएक्स: शिक्षणात नवे वळण 

 बिर्ला ब्रेनिएक्स हे नाविन्यपूर्ण होमस्कूलिंग आणि वैयक्तिक शिक्षणाच्या माध्यमातून शिक्षणात आमूलाग्र बदल घडवण्यावर लक्ष केंद्रित करते.  ते कोडिंग, आर्थिक साक्षरता आणि संवादात्मक इंग्रजीसारख्या अपस्किलिंग कोर्सेसमध्ये खास तज्ज्ञ आहेत.

बिर्ला ब्रेनिएक्स अ‍ॅप—शहाणपणाने शिकण्याचा मार्ग

नर्सरीपासून ग्रेड 12 पर्यंतच्या विद्यार्थ्यांसाठी डिझाइन केलेले हे अ‍ॅप ऑनलाइन आणि ऑफलाइन शिक्षणाची योग्य सांगड घालते, तसेच स्क्रीन टाइमवर नियंत्रण ठेवते.  या अ‍ॅपमध्ये दिलेले कंटेंट, दररोजच्या लाईव्ह क्लासेस, प्रॅक्टिस अ‍ॅक्टिव्हिटीज, व्हिडिओज आणि एक वैयक्तिक लर्निंग डॅशबोर्ड यामुळे विद्यार्थी त्यांच्या गतीने शिकू शकतात.

 अभ्यासक्रमात क्रिटिकल थिंकिंग, लॉजिकल रीझनिंग आणि मेमरी स्किल्सवर विशेष भर दिला जातो.  त्याशिवाय, 150 हून अधिक अपस्किलिंग सेंटर्समध्ये नियमित फिजिकल क्लासेसही घेतल्या जातात.

निरवान बिरला, एमडी आणि प्रमोटर, बिरला ओपन माइंड्स

शिक्षण क्षेत्रात क्रांती घडवण्याच्या तीव्र इच्छेने प्रेरित, निरवान बिरला हे बिरला ओपन माइंड्समागील मुख्य प्रेरणास्त्रोत आहेत. मॅनेजिंग डायरेक्टर आणि प्रमोटर म्हणून मागील 11 वर्षांपासून ते काम पाहत असून, त्यांनी हा ब्रँड 23 राज्यांतील 111 शहरांमध्ये 200 हून अधिक शाळांपर्यंत पोहोचवला आहे.

बिर्ला कुटुंबाच्या राष्ट्रनिर्माण परंपरेने प्रेरित होऊन, निरवान यांनी शिक्षण क्षेत्रातील तफावत ओळखली आणि ‘बिर्ला ब्रेनिएक्स’ हे एडटेक व्हेंचर सुरू केले. त्यांचा ठाम विश्वास आहे की शिक्षणात बदल घडवण्याची प्रचंड क्षमता आहे—म्हणूनच बिरला ब्रेनिएक्स आणि ओपन माइंड्स यांचे ध्येय आहे प्रत्येक विद्यार्थ्याला कधीही, कुठेही, सहज शिकता यावे—तेही तज्ञ मेंटर्सच्या मार्गदर्शनाखाली.

निरवान यांचे अंतिम ध्येय आहे अशा विद्यार्थ्यांची निर्मिती करणे जे जागरूक, समर्थ आणि सहानुभूतीशील असतील, आणि जे सतत बदलणाऱ्या जगात सकारात्मक बदल घडवू शकतील. ते सातत्याने नवीन आणि नाविन्यपूर्ण उपाय शोधत असतात, जे शिक्षणाच्या माध्यमातून उज्ज्वल भविष्यास आकार देतील. आध्यात्मिकता, अविरत शिक्षण आणि नवीन अनुभव स्वीकारणे हा त्यांच्या जीवनाचा पाया आहे आणि ते शिक्षणाद्वारे देशाचा टिकाऊ आणि समृद्ध विकास घडवू इच्छितात.

नवीन दृष्टिकोनातून संपूर्ण शिक्षणाची पुनर्कल्पना

भारतासारख्या स्पर्धात्मक शिक्षण क्षेत्रात बिरला ब्रेनिएक्स आपल्या नाविन्यपूर्ण आणि समग्र शिकवण्याच्या पद्धतीसाठी ओळखले जाते. ते वैयक्तिक आणि लवचिक शिक्षण अनुभव देतात, जेथे टेक्नॉलॉजीचा वापर करून विद्यार्थ्यांची प्रगती थेट ट्रॅक केली जाते आणि त्यांच्या गरजांनुसार अभ्यासक्रम तयार केला जातो.

नियमित फिजिकल क्लासेस आणि अपस्किलिंग अ‍ॅक्टिव्हिटीजच्या माध्यमातून ब्रेनिएक्स एक मजबूत हायब्रिड शिक्षण मॉडेल प्रदान करतो. येथे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या स्वतःच्या शिकण्याच्या प्रवासाचे नेतृत्व करण्यासाठी प्रेरणा दिली जाते, आणि शिक्षकही त्यासाठी विशेष प्रशिक्षण घेतात.

21व्या शतकातील विद्यार्थ्यांच्या गरजेनुसार त्यांचे संपूर्ण शिक्षणदर्शन तयार केले गेले आहे—जेथे भर आहे या 4 C’s वर: क्रिटिकल थिंकिंग, कोलॅबरेशन, क्रिएटिविटी आणि कम्युनिकेशन। ते सहकारी आणि अनुभवाधारित शिक्षणावर भर देतात, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना सखोल समज मिळते. इंटरऍक्टिव कंटेंट, शिक्षकांचे सहकार्य आणि मजबूत सपोर्ट सिस्टममुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या गतीने शिकता येते आणि त्यांची स्वतःची वैशिष्ट्ये व कौशल्ये विकसित करता येतात.

“अपयश म्हणजे यशाच्या मार्गावर मिळणारे अमूल्य धडे असतात.” – निर्वाण बिरला

आपल्या सुरुवातीच्या काळातील अनुभव सांगताना निर्वाण म्हणतात, “मी कंपनीमध्ये सामील झाल्यावर सुरुवातीलाच अडचणी येऊ लागल्या—कारण लॉजिस्टिक्स, फायनान्स, आणि ह्युमन रिसोर्सेस यासारख्या विभागांमध्ये एकत्रित दृष्टीकोन आणि योग्य अंमलबजावणी नव्हती. हे समजून घेण्यासाठी मी अनेक महिने फायनान्स, एचआर, अ‍ॅकेडेमिक्स, मार्केटिंग, सेल्स आणि आयटी विभागप्रमुखांसोबत काम केले.”

ते पुढे सांगतात, “मी पुढाकार घेऊन एक अधिक एकजुटीची टीम उभी केली आणि स्पष्ट प्रगतीचे टप्पे ठरवले. या अनुभवातून मी अधिक मजबूत आणि लवचिक झालो.”

यश आणि मैलाचे दगड

स्पष्ट दृष्टीकोन, कुशल व लवचिक टीम आणि अनुभवी मार्गदर्शक यांच्या साथीने बिरला ओपन माइंड्सने यशाचा मोठा टप्पा गाठला आहे. त्यांचा यशाचा पाया म्हणजे त्यांचे मूल्य आणि त्या मूल्यांना धरून त्यांनी उभारलेली शिक्षणव्यवस्था.

निर्वाण म्हणतात, “नेतृत्व माझ्यासाठी म्हणजे समाज आणि शिक्षणावर सकारात्मक प्रभाव टाकणे. २३ हून अधिक राज्यांमध्ये आपली उपस्थिती वाढवणे महत्त्वाचे आहेच, पण खरी आनंददायक गोष्ट म्हणजे पालकांकडून मिळणारे आभार आणि फीडबॅक. त्यामधून आमच्या कामाचा खरा अर्थ समजतो.”

ते पुढे म्हणतात की भविष्यात त्यांचा उद्देश आहे जागतिक स्तरावर अशी शिक्षणपद्धती पोहोचवणे जी थिअरी आणि प्रॅक्टिकल ज्ञान यांचे संतुलन साधते.

बिरला ब्रेनिअक्सची यशोगाथा

फक्त ३ वर्षांतच बिरला ब्रेनिअक्सने २५ देशांमधील ५००० हून अधिक विद्यार्थ्यांना शिक्षण दिले आहे. भारत अभिमान पुरस्कार २०२३ अंतर्गत त्यांना भारतातील सर्वात प्रॉमिसिंग ब्रँड म्हणून ओळख मिळाली आहे आणि नेशनल प्रीस्कूल फ्रँचायझी ब्रँड ऑफ द इयर २०२३ म्हणूनही सन्मानित करण्यात आले आहे.

त्यांना मिळालेले इतर महत्त्वाचे पुरस्कार: इंडिया’स ट्रान्सफॉर्मेशनल ब्रँड्स अँड लीडर्स २०२३, नेशनल एक्सलन्स अवॉर्ड्स २०२२, लाईव्ह मास्टर अवॉर्ड, स्टुडंट्स चॉइस अवॉर्ड (क्लास प्लस तर्फे). सीआयओ ने २०२० मध्ये त्यांना ‘मोस्ट प्रॉमिसिंग ई-लर्निंग स्टार्टअप’ म्हणून निवडले. २०२२ मध्ये ते भारतातील टॉप १० ई-लर्निंग स्टार्टअप्समध्ये सामील झाले आणि २०२३ मध्ये प्रिन्सिपल ऑफ इनोव्हेशन अवॉर्ड चे झोनल विजेतेही ठरले.

साक्षी पोस्ट, फायनान्शियल एक्सप्रेस, बिझनेस न्यूज विक, मीडिया बुलेटिन्स या मीडिया प्लॅटफॉर्म्सनी त्यांची कामगिरी विशेषत्वाने दाखवली आहे. या सर्व गौरवांमधून हे स्पष्ट होते की बिरला ओपन माइंड्सने शिक्षणाच्या क्षेत्रात खऱ्या अर्थाने परिवर्तन घडवले आहे—नाविन्यपूर्ण आणि वैयक्तिक शिकण्याच्या संकल्पनेवर आधारित शिक्षणक्रांती.

बिरला ओपन माइंड्सची टॅलेंट रिटेन्शन धोरण

मजबूत कॉर्पोरेट कल्चर तयार करण्यासाठी कंपनीच्या कोर व्हॅल्युजना तिच्या मिशन आणि व्हिजनशी जुळवून घ्यायला हवं, जे उत्कृष्ट लीडरशिप आणि प्रभावी संवादाद्वारे बळकट होतं. कर्मचारी कंपनीच्या व्हिजन आणि कल्चरवर ठाम विश्वास ठेवायला हवा आणि त्यांना कौशल्यविकासासाठी संधीही दिल्या पाहिजेत.

देशातील एक मोठ्या नियोक्त्यांपैकी, बिरला ओपन माइंड्सने गेल्या वर्षी कर्मचाऱ्यांची संख्या लक्षणीय वाढतली पाहिली आहे. कंपनी Employee Lifecycle Management मध्ये मार्केट लीडर आहे, जी ट्रेनिंग आणि स्किल डेव्हलपमेंटपासून क्लायंटसाठी संसाधन उपलब्ध करून देण्यापर्यंतच्या सर्व सेवा देते. ही पद्धत दोन्ही, व्यक्ती आणि संस्थांसाठी मूल्य निर्माण करते.

निर्वाण सांगतात, “आम्ही असा वातावरण तयार करतो जिथे ट्रस्ट, रेस्पेक्ट आणि मुक्त संवाद फुलतो, जे आमच्या सहयोगी आणि इनोव्हेटिव्ह कल्चरचे मूळ आहे. आमच्याकडे प्रत्येक क्षेत्रातील क्रेम डी ला क्रेम आहेत, जे यशाच्या मिशनसाठी एकत्र आले आहेत. सध्या आमच्या टीममध्ये ५०० पेक्षा जास्त कर्मचारी आहेत आणि आमच्या वेगाने वाढत्या विकासामुळे ही संख्या अधिक वाढेल.”

आगाऊ राहणे

२०२४ आणि पुढील काळात शिक्षण क्षेत्रात इनोव्हेटिव्ह टेक्नॉलॉजी, वैयक्तिकृत शिक्षण आणि जुळवून घेण्याची क्षमता महत्त्वाची ठरेल. ऑगमेंटेड रिअॅलिटी, एआय आणि इमर्सिव्ह टूल्समुळे कंटेंट डिलिव्हरीची पद्धत बदलणार आहे. रिमोट आणि ऑनलाइन शिक्षण वाढेल, ज्यामुळे सोप्या आणि आकर्षक प्लॅटफॉर्म्सची गरज वाढेल. सहकार्य, अनुभवात्मक शिक्षण आणि समग्र शिक्षण विद्यार्थ्यांच्या विकासासाठी आवश्यक ठरेल. उद्योग सतत बदलत आहे आणि बदलाशी जुळवून घेणे यशासाठी गरजेचे आहे.

निर्वाण म्हणतात, “अपडेट राहण्यासाठी मी सतत संशोधन करतो, तज्ञांशी संपर्क ठेवतो आणि संबंधित परिषदांमध्ये सहभागी होतो. आमच्या कंपनीमध्ये इनोव्हेशन आणि चपळपणाची संस्कृती आहे, ज्यामुळे आम्ही नव्या ट्रेंड्सनुसार त्वरीत जुळवून घेतो आणि उद्योगात आघाडीवर राहतो. तसेच, माझ्या कुटुंबाचे अमूल्य मार्गदर्शन आणि समर्थन आमच्या या दृष्टिकोनासाठी खूप महत्त्वाचे आहे.”

भविष्यातील दृष्टीकोन

निर्वाण सध्या कंपनीसाठी इनोव्हेशन आणि धोरणात्मक भागीदारीचे नेतृत्व करत आहेत, ज्यामुळे कंपनी उद्योगातील प्रगतीत आघाडीवर राहील. नुकतीच स्थापन झालेली बिरला ओपन माइंड्स ट्रेनिंग अकादमी देशभर शिक्षक आणि अकादमिकांची भरती, कौशल्यविकास आणि प्लेसमेंट यावर काम करत आहे.

ते सांगतात, “सोल सायन्स नावाचा नवीन विषय सादर करत आहोत, ज्यात आम्ही समग्र विद्यार्थी विकासावर लक्ष देत आहोत—जसे की ताण आणि वेळ व्यवस्थापन, नेतृत्व, आत्म-जागरूकता, निर्णयक्षमता, वृत्ती निर्माण, सहानुभूती आणि मननशक्ती. आमचा उद्देश आहे लोकांना सुज्ञ निर्णय घेण्यासाठी समर्थ बनवणे आणि सहकारी, निःस्वार्थ, आणि नम्र वृत्ती वाढवणे. आम्ही ब्रेनिअक्स प्लॅटफॉर्ममध्ये मेटाव्हर्सही समाकलित करण्याच्या प्रक्रियेत आहोत.”

जलद बदलत असलेल्या जगात विद्यार्थ्यांच्या बदलत्या गरजांकडे लक्ष देणे महत्त्वाचे आहे, निर्वाण म्हणतात, “आम्ही अशा शिक्षण प्रणालीकडे जाण्याचा विचार करत आहोत जी विद्यार्थ्यांच्या बदलत्या गरजांना समजून घेईल. सक्रिय ऐकणे बदलांना सामोरे जाण्यासाठी लवचिकता आणि नवकल्पना आणेल.”

लीडरशिप मंत्र

उद्योजकांना मार्गदर्शन करतांना निर्वाण म्हणतात, “नेहमी आपले मन योग्य ठिकाणी ठेवा. केवळ तुमच्या स्वतःच्या प्रगतीसाठीच नाही तर ज्यांच्यासाठी तुम्ही काम करता त्यांच्या उन्नतीसाठी देखील काम करा.”